Stel dat na een scheiding de voorheen echtelijke woning nog steeds gezamenlijk eigendom is, en dat een van de twee daar (voorlopig) blijft wonen. Kan dat zomaar of zijn er financiële gevolgen?
Soms leidt ‘gratis’ wonen voor de achterblijvende ex-partner tot een onderhoudsverplichting ter grootte van de fiscale huurwaarde van het aandeel van de vertrekkende ex-partner.
Woongenot na Scheiding
Wanneer een van de ex-partners na een scheiding in de nog steeds gezamenlijke woning blijft wonen, kan dit gezien worden als het genieten van woongenot. Dit woongenot heeft betrekking op het deel van de woning dat eigendom is van de vertrekkende partner.
Fiscale Behandeling
Voorheen werd aangenomen dat dit woongenot altijd als ontvangen partneralimentatie moest worden aangemerkt, ongeacht of er daadwerkelijk een partneralimentatieplicht was. De achterblijvende partner moest belasting betalen over het ontvangen woongenot en mogelijk een bijdrage Zorgverzekeringswet (Zvw). De vertrekkende partner kon het verstrekte woongenot als betaalde partneralimentatie aftrekken.
In 2021 verduidelijkte de Belastingdienst dat het woongenot alleen als partneralimentatie kan worden aangemerkt als er een daadwerkelijke onderhoudsplicht is overeengekomen. Zonder deze plicht wordt het woongenot niet belast als periodieke uitkering en verstrekking. Dan is het ook niet aftrekbaar voor de vertrekkende partner.
In veel scheidingen komt er geen partneralimentatieregeling tot stand, bijvoorbeeld vanwege onvoldoende draagkracht of omdat ex-partners financieel onafhankelijk willen zijn. In dergelijke gevallen wordt het woongenot in principe niet als partneralimentatie belast.
Is er dan sprake van een schenking?
Om een handeling als schenking te kwalificeren moet op, uitgaande van de wet en jurisprudentie, voldaan worden aan verschillende kenmerken. In veel gevallen zal een dergelijke woongenot niet als schenking kunnen worden aangemerkt. Dit kan per situatie verschillen.
Conclusie
Ja, je kunt na de scheiding in de gezamenlijke woning blijven wonen, in een aantal gevallen zonder dat dat tot het betalen van extra belasting leidt. Goede advisering en begeleiding voorkomt dat een dergelijk woongenot ten onrechte als partner alimentatie of als een schenking wordt aangemerkt en onnodig tot het betalen van belasting leidt.